Ashwagandha – właściwości, dawkowanie, przeciwwskazania, skutki uboczne

Ashwagandha to roślina pochodząca z Indii, która wykazuje wiele właściwości prozdrowotnych, m.in. łagodzi stres, poprawia samopoczucie i korzystnie wpływa na sen. Chociaż ajurweda wykorzystuje ją z powodzeniem od tysięcy lat, to w ostatniej dekadzie roślina ta zdobyła ogromną popularność również w Polsce. Obecnie suplementacja ashwagandhą stała się czymś powszechnym, jednak czy każdy może ją stosować? Przeczytaj artykuł i dowiedz się najważniejszych informacji o ashwagandzie. 

Czym jest ashwaganda?

Ashwagandha to jedna z najbardziej cenionych roślin w medycynie ajurwedyjskiej, która w Polsce znana jest pod wieloma różnymi nazwami, takimi jak żeń-szeń indyjski, śpioszyn lekarski, witania ospała (withania somnifera) i wiśnia zimowa. 

Posiada charakterystyczny zapach, który wielu osobom przypomina woń konia i od tego wzięła się jej nazwa, która pochodzi od dwóch sanskryckich słów – ashwa i gandha, które dosłownie oznaczają konia i zapach. 

Ashwagandha wykazuje wiele cennych właściwości, które wpływają na zdrowie i regenerują organizm. W ajurwedzie, czyli tradycyjnej medycynie indyjskiej, opisywano, że jej regularne przyjmowanie działało jak eliksir młodości i zapewniało dobre samopoczucie na długie lata. 

Jak działa ashwagandha?

Do celów leczniczych, obecnie wykorzystuje się ekstrakt z korzenia ashwagandhy, w którym znajduje się najwięcej dobroczynnych substancji, takich jak witanolidy, glikowitanolidy i witanozydy.

Witanolidy wykazują m.in. działanie antybakteryjne, co pomaga w łagodzeniu różnego rodzaju infekcji organizmu. Glikowitanolidy to adaptogeny, które pomagają zmniejszać niekorzystne działanie czynników zewnętrznych, głównie stresu. Natomiast witanozydy to substancje, które wzmacniają układ odpornościowy i kondycję psychiczną. 

Właściwości ashwagandhy

Ashwagandha posiada wiele właściwości zdrowotnych, które oddziałują na cały organizm. Jednak przede wszystkim jest znana ze swojego działania uspokajającego, które pomaga łagodzić stany depresyjne i lękowe. Ponadto, ułatwia zasypianie i korzystnie wpływa na jakość snu, zmniejsza zmęczenie i zwiększa odporność organizmu na stres. 

Stosowana regularnie może również hamować objawy okołomenopauzalne i poprawiać parametry męskiego nasienia, w tym zwiększać ruchliwość i żywotność plemników, co przekłada się na zwiększenie szans posiadania dziecka. Co więcej, witanię ospałą stosuje się w celu stymulacji układu odpornościowego oraz jako pomoc w dolegliwościach bólowych, szczególnie bólu pleców i szyi, a także tym związanym z zapaleniem stawów.  

Obecnie prowadzone są również badania, które mają potwierdzić, czy ashwagandha działa przeciwnowotworowo i posiada zdolność hamowania rozwoju nowotworów. Dokładnie chodzi o działanie witanolidów, czyli najpopularniejszych związków pozyskiwanych z ashwagandhy.

Wśród innych właściwości ashwagandhy wyróżnia się także:

• normalizację poziomów hormonów tarczycy, 
• obniżenie cholesterolu we krwi,
• zmniejszenie poziomu cukru we krwi,
• ochronę wątroby,
• zmniejszenie objawów neuropatii u pacjentów z cukrzycą. 

Ashwagandha – przeciwwskazania do jej stosowania

Suplementy diety zawierające ashwagandhę są przeciwwskazane dla:

• kobiet w ciąży i karmiących piersią;
• osób przyjmujących leki nasenne, przeciwdepresyjne, przeciwlękowe, przeciwnadciśnieniowe, przeciwpadaczkowe i uspokajające,
• osób z nadczynnością tarczycy;
• osób z niektórymi chorobami autoimmunologicznymi.

Ashwagandha jest także niezalecana dla osób mających w sobie dużo Kaphy, spowodowanej np. zajadaniem emocji, czy prowadzeniem niewłaściwego stylu życia, jak również tej wynikającej z Prakriti.

Ashwagandha – skutki uboczne

Ashwagandha to roślina dobrze tolerowana przez organizm, która bardzo rzadko powoduje działania niepożądane. Jednak warto wiedzieć, że według ajurwedy, stosowanie witanii ospałej może zwiększać lęk u osób z nadmiarem kaphy, a także prowadzić do przegrzania i irytacji u osób z nadmiarem pitty. 

Co więcej, jest ona trudna do strawienia, dlatego osoby ze słabym trawieniem lub zaburzeniami żołądkowo-jelitowymi powinny przed wprowadzeniem ashwagandhy zająć się w pierwszej kolejności tymi problemami.

Ashwagandha – dla kogo?

Ashwagandha jest uważana za świetne zioło dla Vaty, które jeśli jest przyjmowane przez dłuższy czas (najlepiej co najmniej 3 miesiące), to pomaga łagodzić lęk i niepokój. Ponadto, jest dobra dla kobiet osłabionych i niedożywionych, ponieważ buduje tkanki, odżywia i wzmacnia. 

Ashwagandha dla dzieci – można czy nie?

Ogólne zalecenia mówią, że nie powinno się podawać dzieciom ashwagandhy, ponieważ obecnie nie ma zbyt wielu badań dotyczących wpływu tej rośliny na rozwój fizyczny i psychiczny dzieci.

Chociaż ashwagandha to naturalna roślina, która nie jest toksyczna i nie uzależnia, to jest bardzo mocnym ziołem i może wpłynąć na organizm dziecka w inny sposób niż na osobę dorosłą. W związku z tym nie można zarekomendować bezpiecznej i skutecznej dziennej dawki dla dzieci. 

Jak stosować i dawkować ashwagandhę?

Ashwagandha staje się coraz popularniejsza, dlatego na rynku dostępnych jest wiele preparatów zawierających ekstrakt z korzenia tej rośliny w postaci kapsułek, kropel, płynu, proszku i tabletek. To, jaki preparat wybrać, zależy tylko od naszych indywidualnych preferencji. 

W celu łagodzenia stresu, poprawy snu, czy samopoczucia, można przyjmować preparaty dostępne w aptekach i stosować się do zaleceń producenta. Natomiast dawka lecznicza ashwagandhy różni się od dawki zawartej w suplementach diety i wynosi od 3 do 6 gramów dziennie. 

Jednak nie należy bez konsultacji z lekarzem ajurwedyjskim przyjmować takich ilości ashwagandhy. 

Ashwagandha ekstrakt – na co zwrócić uwagę wybierając preparat?

Różnica między suplementami z ashwagandhą wynika z zawartości ekstraktu, ponieważ można znaleźć preparaty, które mają w składzie 100 mg indyjskiego żeń-szenia lub takie zawierające nawet 650 mg ekstraktu. Jednak nie należy patrzeć tylko na ilość wyciągu w pojedynczej porcji.

Warto również szukać informacji na opakowaniu o standaryzacji ekstraktu na zawartość witanolidów, co daje gwarancję, że w każdej porcji preparatu znajduje się określona ilość substancji aktywnych. 

Brak takich informacji powinien nas skłonić do poszukania innego suplementu.

Ashwagandha – podsumowanie

Ashwagandha to naturalny adaptogen, który dzięki zawartości witanolidów zwiększa odporność na stres i wydolność organizmu podczas zwiększonego wysiłku fizycznego. Ponadto korzystnie wpływa na samopoczucie, łagodzi stany depresyjne i lękowe oraz ułatwia zasypianie i poprawia jakość snu. 

Ashwagandha jest uważana za bezpieczną substancję, ale nie powinny stosować jej m.in. dzieci, kobiety w ciąży, kobiety karmiące i osoby przyjmujące niektóre leki (np. leki na nadciśnienie i nasenne). 

Według ajurwedy, nie powinny jej również stosować osoby z nadmiarem kaphy i pitty, ponieważ ashwagandha może zwiększać objawy, takie jak lęk, złość, przegrzanie organizmu.