Dosza Pitta – co charakteryzuje doszę pitta, zalecenia, najlepsza dieta

Ajurwedyjski, czyli holistyczny sposób podejścia do człowieka, dzieli ludzi na trzy podstawowe typy osobowości – vata, pitta i kapha. Każdy z nas ma w sobie wszystkie trzy dosze, ale w różnych proporcjach, co wpływa na nasze ciało, osobowość i nasze emocje. Jaka jest pitta? Co ją charakteryzuje? Co powinny jeść osoby z taką konstytucją, a czego powinny unikać? Przeczytaj artykuł i dowiedz się najważniejszych informacji na temat doszy pitta. 

Dosza pitta – charakterystyka

Dosza pitta to połączenie energii ognia i wody, co sprawia, że jest to konstytucja z natury gorąca, lekka, płynna i ruchoma. Odpowiada za proces trawienia i metabolizmu, przetwarzając nie tylko składniki odżywcze, ale także bodźce zewnętrzne czy nasze emocje. 

Na poziomie emocjonalnym dosza pitta przejawia się poprzez ambicję, inteligencję, odwagę, ale także za gniew, pychę i zazdrość, czyli tzw. cechy ognia.

Osoba typu pitta – jaka jest?

Osobę o konstytucji pitta charakteryzuje:

• średnia i proporcjonalna sylwetka;
• zwykle średnia i stabilna masa ciała;
• wyraźne mięśnie, które łatwo wyrobić;
• średni lub wysoki wzrost;
• tłusta i dobrze nawilżona skóra, która jest podatna na oparzenia słoneczne;
• liczne piegi lub pieprzyki;
• gładkie i proste włosy z tendencją do przetłuszczania;
• średnie owłosienie,
• średniej wielkości oczy z przenikliwym spojrzeniem;
• prosty i wyraźnie zakończony nos;
• średniej wielkości zęby; 
• usta miękkie i zaczerwienione;
• miękkie i zaróżowione paznokcie o regularnym kształcie;
• jędrne i zaokrąglone pośladki;
• średnie biodra.

Ponadto u osób, u których dominuje dosza pitta często obserwuje się regularny i silny apetyt oraz łatwe denerwowanie się podczas głodu lub w sytuacji, kiedy trzeba długo czekać na jedzenie. Jednak dosha pitta to również silny ogień trawienny (agni), czyli dobre i szybkie trawienie oraz duże pragnienie, ze względu na skłonność do odwodnienia.   

Ludzie z doszą pitta mają również tendencję do biegunek lub luźnych stolców o mocnym zapachu. Ich puls jest mocny i regularny, mowa głośna i wyraźna (lubi przemawiać), a sen zwykle krótki, z pełnymi namiętności snami bądź pojawiającymi się w nich złością i przemocą. 

Jeśli chodzi o umysł, to dosza vata przejawiać się będzie poprzez szybkie i trafne myślenie, dążenie do perfekcjonizmu, zdeterminowanie i dużą ambicję. Taka osoba jest świetnym liderem i potrafi budować zespół. Co więcej, wyróżnia ją dobra orientacja w terenie, precyzyjna pamięć i techniczna kreatywność. 

Istotną cechą pitty jest także łatwość do przegrzewania się, co powoduje, że temperatura ciała podnosi się, a jak wiadomo, pitta nie lubi gorąca, ponieważ to prowadzi do jej zaburzenia i wystąpienia niekorzystnych cech, takich jak agresja, złość, mściwość czy irytacja.  

Zaburzona pitta – objawy

Oznaki zaburzonej pitty objawiają się w całym ciele występowaniem różnego rodzaju dolegliwości. Jednak głównie dotyczą one układu pokarmowego, w szczególności wątroby, żółci i enzymów trawiennych, a także skóry, wzroku i emocji. 

Symptomy świadczące o zaburzonej doszy pitta to:

• zgaga,
• nadkwaśność,
• wrzody żołądka i/lub dwunastnicy,
• bóle żołądka, 
• zaburzenia trawienia,
• problemy z czynnością wątroby,
• przekrwione i piekące oczy,
• zapalenie oczu,
• osłabienie wzroku,
• zażółcenie oczu,
• różne stany zapalne skóry,
• swędzenie skóry,
• wysypka,
• trądzik,
• częste infekcje,
• gorączka i nadmierna temperatura ciała,
• nadmierna potliwość, 
• wzmożone pragnienie, 
• żylaki (w tym hemoroidy),
• hipoglikemia,
• zawroty głowy, 
• migreny i bóle głowy.

Dodatkowo pod wpływem stresu pojawia się drażliwość czy przejawy agresji.  

Jak równoważyć doszę pitta na poziomie ciała i umysłu?

Aby zrównoważyć doszę pitta na poziomie ciała i umysłu, należy przestrzegać odpowiednich zaleceń żywieniowych, czyli jeść lekkie i łagodne w smaku posiłki, w których nie ma zbyt dużych ilości tłuszczu. 

Ważny jest również work-life balance, czyli równowaga między pracą a życiem, co czasami dla pitty jest trudne do osiągnięcia. W tym celu poleca się zwłaszcza częsty kontakt z naturą, masaż olejem kokosowym, masaż punktów marma, medytację, praktyki oddechowe czy aktywność fizyczną (np. pływanie). 

Dla pitty skuteczne okazuje się także cykliczne oczyszczanie wątroby i jelit. Ponadto unikanie ostrego słońca latem i szukanie chłodu (pitta najlepiej czuje się w umiarkowanym klimacie), co reguluje temperaturę ciała i łagodzi objawy przegrzania organizmu. 

W przywróceniu równowagi pomaga również spokojny tryb życia, regularny sen, odpuszczenie kontroli, perfekcjonizmu i nadmiernej ambicji. Co więcej, ważne jest zaufanie innym ludziom oraz rozwijanie cierpliwości i współczucia. 

Dodatkowo w balansowaniu pitty mogą pomóc zioła, takie jak amalaki, brahmi, neem, shatavari, triphala, sok z aloesu, kolendra, kmin, kurkuma, lukrecja i szafran.

Dieta pitty – co powinny jeść osoby z taką konstytucją według ajurwedy?

Najlepsza dieta dla pitty powinna składać się z surowych lub lekko gotowanych posiłków zjadanych regularnie o stałych porach, ponieważ głód powoduje irytację i zmniejsza produktywność osób z tą konstytucją. 

Podstawą jadłospisu pitty powinny być warzywa (np. brokuły, kapusta, zielony groszek, szparagi) i owoce, szczególnie o działaniu wychładzającym, jak arbuz, jabłka, gruszki, mango, melon, pomarańcze i winogrono. Pitta może spożywać również zboża (np. jęczmień, pszenica) i świeży nabiał, ale z ograniczeniem mlecznych produktów fermentowanych, które mają właściwości kwaśne i rozgrzewające. 

Z tłuszczów polecane jest masło, masło klarowane i olej kokosowy. Rzadziej oleje roślinne, jak np. olej słonecznikowy. Jednak w związku z tym, że pitta ma problem z metabolizmem tłuszczy, to jej dieta nie powinna zawierać ich w dużych ilościach.

W przypadku orzechów, które są zbyt oleiste dla pitty, najlepsze są migdały. Podobnie z nasionami. Zaleca się spożywać je w ograniczonych ilościach i wybierać przede wszystkim pestki dyni oraz nasiona słonecznika. Z przypraw i ziół najlepsza jest kolendra, koper włoski i kardamon. 

Osoby z doszą pitta powinny również pamiętać o prawidłowym nawodnieniu. W gorące dni szczególnie poleca się wodę z miętą, która wykazuje właściwości wychładzające. Dodatkowo można pić soki owocowe i napary ziołowe, np. z kopru włoskiego i melisy. 

Czego powinny unikać osoby typu pitta?

U osób z dominacją cech pitty istotne jest ograniczenie mięsa, jajek, soli i alkoholu, ponieważ produkty te przyczyniają się do zwiększonej agresji, irytacji i rozdrażnienia. Podobnie działają ostre przyprawy, takie jak np. chilli czy pieprz cayenne. 

Warto również wyeliminować z diety pitty kwaśny i słony smak potraw, ponieważ smaki te negatywnie wpływają na jej balansowanie. Aby utrzymywać równowagę doszy pitta, zaleca się smak słodki, gorzki i cierpki.

Zalecenia dla doszy pitta

Odpowiednia dieta

Zadbanie o właściwą dietę, która nie będzie podnosiła ciepła w ciele jest bardzo ważne, ponieważ dzięki niej można wyeliminować wiele nieprzyjemnych objawów (np. zmniejszyć tendencję do zgagi) i sytuacji, np. związanych z pojawieniem się irytacji, gniewu i złości.

Dla pitty zaleca się mniejsze porcje, łagodne smaki oraz lekkie i niezbyt tłuste posiłki, które są przygotowane na bazie surowych warzyw lub poprzez gotowanie na parze bądź duszenie. Świetnie sprawdzają się np. sałatki.

Istotne jest również jedzenie o stałych, regularnych porach, dostosowanych do rytmu dnia i pracy. 

Nie przegrzewanie się

Pitta powinna unikać ostrego słońca i wysokich temperatur. W związku z tym ayurveda zaleca osobie z tą konstytucją spędzanie czasu w lecie nad wodą, w zaciemnionym i najlepiej otoczonym drzewami miejscu.  

W przypadku przebywania w zamkniętych pomieszczeniach, pitta powinna używać klimatyzacji i pamiętać o dobrej wentylacji. Można również polewać się wodą czy brać zimny prysznic. 

Work-life balance

Perfekcjonizm w pracy, siedzenie po godzinach, skupienie na wykonywaniu zadań i bycie liderem może wiązać się z nadmiernym stresem, a od niego już blisko do gniewu i irytacji, w którą łatwo wpada pitta. 

Dlatego osoba z doszą pitta musi nauczyć się równoważyć swoje życie pomiędzy pracą a odpoczynkiem. Najlepiej w tym przypadku sprawdza się kontakt z naturą, sporty wodne, regularny sen, masaże, joga czy praktyki oddechowe.